Bursa'daki Medreseler
Muradiye yapı topluluğunun bir bölümünü meydana getiren Muradiye Medresesi caminin batısında bulunmaktadır. XV.yüzyılın başlarında Sultan II.Murad tarafından yaptırılmıştır. Kitabesi günümüze gelememiştir.
İshak Paşa yapı topluluğu, 1486 tarihli vakfiyesinden öğrenildiğine göre 1468-1469 yıllarından önce İshak Paşa tarafından cami, medrese ve türbe olarak yaptırılmıştır. İshak Paşa Medresesinin giriş kapısı üzerinde 59x83 cm. ölçüsünde 3 satırlık mermer kitabesinde Sultan II.Beyazıt döneminde 1482-1483 tarihinde yapıldığı belirtilmiştir.
Osmanlı Sadrazamlarından ve Yemen Fatihi olarak tanınan Sinan Paşa Yenişehir’de kendi ismini taşıyan cami, medrese, imaret ve bir arastadan oluşan külliye yaptırmıştır. Topkapı Sarayı Müzesi, Sinan Paşa arşivindeki bir hüccete göre (1598) bu yapı topluluğunun XVI.yüzyılın sonlarında yapıldığı anlaşılmaktadır. Sinan Paşa Camisinin kuzey-güney doğrultusunda Sinan Paşa’nın medresesi bulunmaktadır.
İznik Süleyman Paşa Sokak ile Maltepe Sokağın kesiştiği köşede, Selçuklu medrese mimarisinin etkisinde kalmadan yapılmış, özgün nitelikli ilk Osmanlı medreselerinden birisidir. Kitabesi günümüze ulaşamamıştır. Ancak Sultan Orhan Gazi’nin büyük oğlu olan ilk Rumeli Fatihi Süleyman Paşa’nın ölümünden sonra babası Sultan Orhan Gazi tarafından düzenlenen 1361-1362 tarihli vakfiyesinde bu medreseden söz edilmiştir.
Bursa Ebu Şahme Mahallesi’nde bulunan bu medreseyi Yıldırım Beyazıt dönemi Beylerbeyi Subaşı Eyne Bey yaptırmıştır. Sonraki yıllarda 1674’te Sadrazam Hüseyin Paşa medreseyi onarmıştır. Medrese moloz taş ve tuğladan yapılmıştır. Bir avlu etrafında dokuz odası, bir dershanesi, üst katta da bir kütüphanesi bulunmaktadır. Birkaç basamakla çıkılan sivri kemerli bir niş içerisindeki girişten medrese avlusuna girilmektedir.
Mustafakemalpaşa’da Lala Şahin Paşa’nın bir medrese yaptırttığı, vakfiyesinde yazılı değildir. Bununla beraber Vakıflar Genel Müdürlüğü arşivinde bir araştırma yapan Prof.Dr.Ş.Yıldız Ötügen, Prof.Hakkı Acun, Doç.Hakkı Acun ve Sacit Pekak 1883-1884 tarihli bir kayıtta “Lala Şahin paşa Mahallesi’ndeki müruru zamanında harap olmuş bir kadı medresesinden” söz etmektedir.
İznik Ayasofyası yakınında olduğu sanılan, ancak günümüze hiçbir izi gelemeyen Orhan Gazi Medresesini XIV.yüzyılın ikinci yarısında İznik’i fetheden Orhan Gazi yaptırmıştır. Kaynaklarda Orhan Gazi’nin burada bir medrese yaptırdığı belirtilmiştir. Yine kaynaklardan öğrenildiğine göre, Osmanlı medreselerinin ilk örneklerinden biri olan bu yapıda Kara Hoca, Davud-i Kayseri ve Tacüddin-i Kürdi ders vermiştir.
Yıldırım Camisi yapı topluluğu içerisinde, caminin kuzeybatısında yer alan medrese, vakfiyesinden öğrenildiğine göre 1399 yılında Yıldırım Beyazıt tarafından yapılmıştır.
Bursa, Muradiye’de Beşikçiler caddesi üzerinde bulunan bu medreseyi, Fatih Sultan Mehmet döneminde Şair Veliyüddin oğlu Ahmet Paşa yaptırmıştır. Yapım kitabesi günümüze ulaşamamıştır. Bununla beraber XV.yüzyıl eseri olduğu bilinmektedir. Medrese aynı zamanda Geyikli Medrese ismi ile de tanınmaktadır. Nitekim Ezine’deki Geyikli Köyü bu medreseye vakfedilmiştir.