Antalya'daki Antik Kentler
Finike - Elmalı karayolu üzerinde Finike’den 6 km sonra Turunçova ilçesi bulunmaktadır. Turunçova kent merkezinden sağa, eski Kumluca yolu ayrılır. Yaklaşık 4 km sonra Turunçova’nın Yuvalılar Köyü’nün Saklısu mahallesi yer almaktadır. Limyra kent kalıntıları bu mahalleyle iç içe. Kentte kazılar 1969’da başlamıştır.
Antalya -Manavgat yolundan ayrılan asfalt bir yolla Aspendos’ a ulaşılır. İlçemizin 8 Km. doğusunda, Köprüçayı’ nın dağlık bölgesinden düzlüğe ulaştığı yerde M.Ö. 10. Asırda AKALAR tarafından kurulmuş ve antik devrin mamur zengin kentlerinden biridir. Buradaki Tiyatro M.S.2. asırda ROMALI’ lar tarafından inşaa edilmiştir. Kent biri büyük, biri küçük iki tepe üzerine kurulmuştur.
Gazipaşa İlçe sınırları içinde Hacı Musa Çayı Kenarında yer almaktadır. Kent Hellenistik, Roma ve Bizans dönemlerinde yerleşim görmüştür. Roma yerleşiminin yoğun olduğu kentte Orta Çağ Kalesi Agora, Büyük ve Küçük Hamam, Şekerhane Köşkü ve Anıtsal Mezarlar günümüzde görülebilen mimari yapılardır. Roma imparatorlarından Trajanus’un (İ.S.98–117) Part seferinden Roma’ya dönerken bu kentte hastalanarak ölmesi, kentin adının Trajanapolis olarak anılmasına neden olmuştur.
Finike - Elmalı yolunda ve Finike’den itibaren Toroslar’a doğru 27 km sonra Çatallar’a varılır. Yolun uzun bir bölümü çam ve sedir ağaçları ile kaplıdır ve çok güzel bir manzara vardır. Arykanda ören yerinin girişine ulaşmak için 6.km. daha gitmek gerekmektedir. Arif köyünden sağa dönülüp toprak yoldan 1 km tırmanarak Arykanda’ya ulaşılır. Arykanda, arkasını sarp kayalıklı bir tepeye vermiş, son derece etkileyici bir antik kent.
Bu yöreye halk arasında KÖYİÇİ denilmekte ve kalelere de SÜRMENİ kalesi denilmektedir. Bu antik kent Gündoğmuş ilçesinin 2 km güneybatısında köyiçi mevkiinde kurulmuştur. Bu kent ve bu kentin tam karşısındaki yamaçtaki Senir köyünün kuzeyinde kurulmuş olan antik kentin güvenliği için bir nevi ileri karakol olarak inşa edilmiş olan Yukarı Asar kaleleri; birincisi, Köyiçi mevkiinin tam karşısındaki tepede inşa edilmiş olan Yukarı Asar kalesi büyük ölçüde ayakta durmaktadır.
Gazipaşa İlçesinin 18 km. doğusunda Güney Köyü sınırları içinde yer almaktadır. Kent ismini Kommegene Kralı IV. Antiochos’tan almıştır. Kente ait kalıntılar Denize doğru dik inen üç tepe üzerine yayılmıştır. Roma ve Bizans Dönemlerinde yerleşim görmüş olan Kentte Orta Çağ Kalesi, Agora, Sütunlu cadde, Kilise, Hamam, Anıtsal Kapı, Tapınak, Nekropol alanındaki Anıt Mezarlar ve triconhos görülebilmektedir.
Kentin, Antalya'nın batısında yer alan Beydağları'nın denizden 700 m. yükseklikte orman içerisinde bir Akropol kent tarzında inşa edildiği görülmektedir. Antik kentin kalıntıları bugünkü GEYİKBAYIRI / ÇAĞLARCA yerleşiminin 2 km. kadar güneyinde bulunmaktadır. Bir çıkıntı şeklinde tepe üzerine inşa edilmiş olan antik kentin etrafı kayalıklarla çevrilmiş durumdadır.
Antalya şehir merkezinin 17 km. doğusundaki, Aksu Bucağı sınırları içinde yer alan Perge, sadece bölgenin değil, tüm Anadolu'nun en düzenli Roma dönemi kentlerinden biridir. Mimarisi yanında mermer heykeltıraşlığıyla da ünlüdür. 1947 yılından beri İstanbul Üniversitesince yürütülen kazılar sonucu şehir merkezinin önemli anıtsal yapıları gün ışığına çıkarılmış, ele geçen heykel buluntuları sayesinde Antalya Müzesi dünyanın en zengin Roma heykel müzelerinden birisi olma özelliğini kazanmıştır.
Bugünkü Demre İlçe merkezinde ve civarında yer alan Myra Antik Kenti, özellikle Likya Dönemi kaya mezarları, Roma Dönemi tiyatrosu ve Bizans Dönemi Aziz Nikolaos Kilisesi (Noel Baba) ile ünlüdür. Kaya mezarları, Likce yazıtları ve sikkeler, Myra'nın en azından İ.Ö. 5. yy.dan itibaren varlığını sürdürdüğünü gösterirler. Strabon'un verdiği bilgiye göre Likya Birliğinin altı büyük kentinden biri olan Myra, Likçe yazıtlarda Myrı adıyla anılır.