Afife Nûr-Banû Sultan (Valide-i Atik Sultan)

Afife Nûr-Banû Sultan (Doğum adı: Olivia Venier-Baffo veya Rachel Nassi, 1525 - 6 Aralık 1583), Osmanlı Padişahı II. Selim'in hasekisi ve Sultan III. Murat'ın annesi. Haseki Hürrem Sultan'ın gelinidir.Osmanlı kaynaklarına göre kökeni Yahudi olup ismi Rachel'ken, İtalyan kaynaklarında bu Kiklad Takım Adaları'na ait Páros adası Lordlarından Nicolò Venier ile Violante Baffo 'nun kızı Olivia olarak geçer.

1525 yılında, o devirde Venedik Cumhuriyeti'nin toprağı olan Ege Denizi'ndeki Páros adasında, Nicolo Venier ile Violante Baffo'nun kızı olarak dünyaya geldi. Osmanlı kaynaklarına göreyse Yaser Nasi'nin kızıdır. Bu adam Osmanlı'ya faizi getiren ilk kişidir. Kanuni Sultan Süleyman'ın eşi Haseki Hürrem Sultan tarafından saraya alınarak eğitime yollandı. Daha sonraki yıllarda kendisine Hürrem Sultan tarafından Nurbanu yani "ışık saçan kraliçe" adı verilerek II. Selim ile evlendirildi. İlk adı Afife ise "namuslu" anlamına gelmektedir.

Hürrem Sultan'ın oğlu Selim tüm kardeşlerinin ölümüyle önce Kanuni Sultan Süleyman'nın varisi, daha sonra da 29 Eylül 1566 tarihinde Kanuni'nin vefat etmesi üzerine Osmanlı Padişahı oldu. Selim'in 21 Aralık 1574 tarihinde ölümü üzerine ise, Nûr-Banû Sultan'ın oğlu Murat'ın Osmanlı tahtına çıkmasıyle, Nûr-Banû Sultan da Valide-i Atik Sultan unvanını aldı. "Atik" eski valide anlamına gelmektedir ve ilk ve en büyük valideyi kasteder.Bazı tarihçilere göre ilk "Valide Sultan" ünvanını alan kişidir. Bundan dolayı "atik" ünvanını aldığı düşünülür.

Afife Nûr-Banû Sultan Valide Sultanlığı döneminde İstanbul'un Üsküdar semtinde külliye, cami, medrese, tekke, sıbyan mektebi, kervansaray, hamam, darülkurra ve darüşşifa'dan oluşan Nûrbanû Sultan Valide-î Atik Camii ve Külliyesi'ni Mimar Sinan'a yaptırdı. Bu eserin 1583 tarihinde tamamlanmasının hemen ardından 7 Aralık 1583 tarihinde oğlu III. Murat'ın saltanatı döneminde vefât etti. Ayasofya Camii'nde bulunan II. Selim Türbesi'ne defnedildi.