Bitlis Ahlat'daki İnanç Turizmi Merkezleri
Ahlat kümbetleri içerisinde en ilgi çekeni olanıdır. Sütunlar ve kemerlerle binaya doğru açılan silindirik gövdesi kare kaide üzerine oturtulmuştur. Dışarı doğru taşan konik külahı ve süslemesi ile diğer kümbetlerden oldukça farklıdır.
Bu kümbet harabe şehir yolu üzerinde bulunmaktadır. Kitabesi Rus harbinde kırıldığı için yapılış tarihi kesin olar bilinmemektedir. Mimari özelliklerinden yola çıkılarak 14. Yüzyıla ait olduğu düşünülmektedir. Kare planlı ana mekanın önünde, duvarları kademeli olarak yükselen bir kısım bulunmaktadır. Biçim özelliği olarak diğer kümbetlere benzemektedir.
İki kümbet yanyanadır, büyük kümbet Akkoyunlulardan Bugatay Aka ile Şirin Hatun’a küçük kümbet ise Esen Tekin Hatun’a aittir. Güney ve Batı cephesindeki kitabelerde, 1280 tarihinde yapıldığı yazılıdır.
Ahlat, Urartulardan Osmanlı dönemleri de dahil olmak üzere çeşitli devletlerin ve beyliklerin yönetiminde kalmıştır.
Sahabe-i Kiramdan olan bu zat, Hz. Ömer zamanında 641 yılında bölgeyi fethetmekle görevlendirilen El-Cezire Komutanı İyaz Bin Ganem komutasında olup Ahlat’ın fethi sırasında burada şehit düşmüştür. Geç dönem Ahlat Kümbet mimarisine uygun tarzda yapılan türbesi yoğun ziyaretçi potansiyeline sahiptir.
Ahlat kümbetlerinin en süslüsüdür. Üzerindeki yazıta göre Karakoyunlu Emir Ali,kızı Erzen Hatun için 1396-1397’de yaptırmıştır. Kümbet iki katlı olup altta kabirler, üstte ise türbedarların beklemesine ve duaya mahsus yer bulunmaktadır.
İkikubbe mahallesine adını veren iki kümbetten eski Ahlat’a yakın olanıdır. Çifte Kümbetin küçük olanıdır. Bu kümbetin kitabesinden anlaşıldığına göre 1279’da ölen Bugatay Aka’nın oğlu Hüseyin Timur ile 1280’de ölen Hüseyin Aka’nın kızı Esen Tekin Hatun için yaptırılmıştır.
Çifte kümbetlerden doğudaki ve büyük olanıdır. Pencerelerin ve taç kapının üstünde dört yazıt yer almaktadır. Bu yazıtlara göre kümbet 1281 yılında ölen Bugatay Aka ve Şirin Hatun için yapılmıştır.
İkikubbe Mahallesinin doğusunda , Harabeşehir yolu üzerinde yer alır. Tek katlı olan türbenin ana mekanı kare planlı olup bunun hemen doğusunda bir kapı ile avluya girilir.