Şanlıurfa'daki Medreseler

Osmanlıların Rakka Valisi Rızvan Ahmet Paşa tarafından H. 1149 (M.1736) tarihinde yaptırılmıştır. Rıdvaniye Camii avlusunu çevreleyen önleri revaklı odalardan meydana gelmiştir. İnşa malzemesi düzgün kesme taştır. Avlunun kuzey kenarı ortasındaki kubbeli dershane mescit hariç, medresedeki tüm odalar beşik tonozlarla örtülüdür. Rıdvaniye Camii ve Medresesi 1992-93 yıllarında Şanlıurfa Valiliği Kültür Eğitim Sanat ve Araştırma Vakfı (ŞURKAV) tarafından restore edilmiştir.

İlk Çağ'dan beri varlığı bilinen ve miladi 718-913 tarihleri arasında (İslâmi dönem) bilim ve sanatta doruk noktaya ulaşan Harran Okulu'nun (Üniversite) İslâm öncesi ve İslâmi dönemdeki yeri, bugünkü kalıntılar arasında tespit edilememiştir.

Ulu Cami’nin doğusuna bitişik olan bu medreseden Evliya Çelebi, “Kızıl Cami Medresesi” olarak bahsetmektedir. Günümüze ulaşmamış olan bu medresenin kuzey duvarı ve bu duvar üzerinde yer alan kitabeli kapısı ayaktadır. Eyyubi neshisi ile yazılmış olan kitabede medresenin H.587 (M1191) tarihinde Selahattin Eyyubi tarafından yaptırıldığı yazılıdır. Daha sonra Osmanlı döneminde bu medresenin yerine bugün ayakta olan Nakibzade Medresesi inşa edilmiştir.

Ulu Cami doğusundaki Eyyubi Medresesi yerine inşa edilmiş olan bu medrese, kitabesine göre, H.1196 (M.1781) tarihinde Nakibzade Hacı İbrahim Efendi tarafından yaptırılmıştır. Eyvan ve odaların kuzey duvarında Firuz Bey Çeşmesi yer almaktadır. Çeşmenin inşa kitabesindeki H.1196 / M.1781 tarihi medresenin inşa tarihiyle aynıdır.

Osmanlı dönemine ait bu medresenin İnşa kitabesi mevcut olmadığı gibi, inşa tarihini ve yaptıranı belirten kesin bir bilgi de bulunmamaktadır. Halil-ür Rahman Gölü batı kenarında, -L- şeklinde bir planla, kesme taşlardan inşa edilmiş olan medresenin diğer bir adı da “Makam-ı Cedd’il Enbiya Medresesi” dir.