Mesudiye Medresesi

Ulu Camii'nin kuzeyinde ve camiye bitişiktir. Diyarba­kır'da yapılan ilk büyük medrese budur.1198 yılında Artuklu Melikül Mesud Kutbeddin Ebu Muzaffer Sökman zamanında hükümdarın emriyle yapıldığı üzerindeki kitabeden anlaşıl­maktadır. Mesudiye Medresesi içinde çeşitli ilimIerin öğretil­diği Anadolu'nun en eski ve ilk üniversitesidir. Medresede Astranomi, Tıp, Fizik, Matematik, Biyoloji, Kimya, İlahiyat, Edebiyat ve Felsefe gibi dersler öğretilmiştir. Ayrıca bilim adamları burada çeşitli konularda tartışmalarda bulunmuşlardır. İnşa tar­zı, motif ve kitabeleriyle çok değerli bir sanat eseri olan medresenin avlusundaki mihrabın iki yanına ustaca yerleş­tirilmiş dönebilen taş sü­tunlar, binanın herhangi bir yerinde meydana ge­lebilecek çökme veya kaymayı tespit için ko­nulmuştur. Bina kesme taşlardan iki katlı olarak yapılmıştır.