İlimizin kuzeybatısında yer alan, sanayinin yarattığı tüm olumsuzluklara rağmen denizin, yeşilin ve sanayinin iç içe olduğu bir ilçemizdir. Kuzeyi ve batısı Gebze ilçesi, doğusu Körfez ilçesi, güneyi İzmit körfezi ile çevrilidir. Dilovası ilçesi, Gebze'ye 8km, İzmit'e 25 km uzaklıktadır. Tavşanlı deresi de denilen Dilderesi yaklaşık 12 km uzunluğunda olup Dilovası sınırları içinden geçerek İzmit Körfezine dökülür. Üç tepenin arasındaki bir ovada yer alan Dilovası, adını da doğrudan doğruya bu ovadan almaktadır.
Kuzey-güney doğrultusunda uzanan vadi tabanına oturmuş olan sanayi tesisleri İzmit, İstanbul hatta türkiyenin önemli tesislerindendir. Ulaşım imkanlarının, ticaret merkezleri ile her yönden bağlantı kurmaya uygun olması, ilçede endüstrinin hızla gelişmesine sebep olmuştur. İlçe, içinde barındırdığı büyüklü, küçüklü sanayi tesisleri ile adını Türkiye'ye duyurmuş bu itibarla hızla göç aldığı için köy statüsünde gelişime cevap verememiş ve 1987 yılında Dilovası Belde Belediyesi kurulmuştur. (Dilovası Belediyesi web sitesi) Dilovası düzlüğünün dolması sonucu kent, kuzey, kuzeydoğu ve kuzeybatı yönüne doğru gelişirken batıda Gebze ilçesine doğru da genişlemektedir.
KÜLTÜR VE TURİZM:
Dilovası'nda ve Çerkeşli'de yaşayan etnik kimlik manavlardır. Sanayinin getirdiği göç olgusunu hızla yaşıyan bölge olması nedeni ile Dilovası'na gelenler beraberlerinde, yaşadıkları coğrafyanın kültür ve geleneklerini de getirmişlerdir. Bu itibarla kozmopolit bir yapısı olan ilçe de doğu, Karadeniz, Marmara, güney gibi tüm bölgelerimizden göçen insanlar geniş bir mozayik oluşturmuşlar ve bölgeye kültürel bir zenginlik kazandırmışlardır. Davul, zurna eşliğinde halay, kemençe eşliğinde horon, kaşıklar ile Konya havası, Muş oyunu ve Bingöl oyunu düğünlerdeki kültürel öğelerdir, ancak artık yerini org eşliğinde yöresel parçalar almaktadır.
Tavşancıl Şah kartal anlamına gelir. 1960 lı yıllara kadar tarıma dayalı bir ekonomiye sahip olarak her türlü meyveyi üretip satardı. Zeytin üretimi yoğun olduğu için iki tanede yağhane olduğu söylenmektedir. 1960 yıllarından sonra ise sanayileşmenin hızlanması, gençlerin fabrikalara yönelmesi meyvecilik ve bağcılığı geriletmiştir. Tavşancıl'ın merkezinde bulunan Merkez camii'nin, Evliya Çelebinin 1629 yılında geçerken gördüğü camii olduğu söylenir. Cumhuriyetin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk ile birlikte bağımsızlık mücadelesi veren İzmit bölgesinde milli mücadeleyi örgütleyen Yahya Kaptan'ın mezarı Tavşancıldadır.