a-)Yeri,Yüzölçümü ve Rakımı
Doğu Anadolu Bölgesinde yer alan İlçemiz tabiat güzelliği bakımından Hakkari İlinin en güzel İlçesidir. Türkiye’nin İran ve Irak’a hudut teşkil eden üçgeninde yer alır. Yüzölçümü 1452 Km2,Rakımı ise 1450 M.dir.
b-)Bitki Örtüsü
Genellikle dağlık olan İlçemiz alanının %45’i Ormanlık,%41’i tarıma elverişsiz alan,%10’u dört veya beş ay kullanılabilen çayır ve mera ve %4’ü tarıma elverişli alandır. Ormanlarda bulunan ağaçların cinsi genellikle meşedir.
c-) Dağlar,Ovalar ve Yaylalar
Bölgedeki önemli Dağlar,Derecik bölgesinde Katina Tepe,Ortaklar bölgesinde Karadağ, Tahtataş Tepe, Süngü Tepe ve Akpınar Dağıdır. Ayrıce Eldir,Elmira,Geveroki dağları İlçemiz sınırları içerisindedir. Bölgemiz Ova yönünden çok fakir olmasına rağmen büyük ve küçük 15 kadar yayla bulunmaktadır. En önemlilerinden Helena,Geveruk,Bestereş ve Kani Haydar sayılabilir. Yaylalar yılın Nisan ve Ekim aylarında barınmaya imkan verir.
d-) Boğaz,Geçiş ve Gedikler Bölgemizde Haruna geçidi, Şapatan Geçidi, Mezar Gediği, Ortaklar Gediği, Ulaşan Gediği,Katina Boğazı,Gilini Gediği,Su Gediği önemli gedik ve geçişlerdir.
e-) Akarsular Bölgenin genelde Kuzeyden Güneye,Doğudan Batıya meyilli bir arazi yapısına sahip olması akarsu yönünden zengin olmasını sağlamıştır. Ancak Akarsuların rejimi bu dağlık yapı nedeniyle düzgün değildir.En önemlisi Şemdinli Çayı’dır.Bu çaya bağlı Kayalar ve Tanyolu’ndan gelen koluyla, Güzelkonak bölgesinden gelen kolu, Zorgeçit bölgesinde birleşerek daha batıda Konur’dan gelen Gülkan çayıyla birleşip Ormancık bölgesinden geçip Batıda Irak topraklarına akar. Diğer önemli akarsu Güneyimizde Irak Devletiyle hududumuzu teşkil eden Hacıbey Çayıdır. Bu akarsular kış ve bahar aylarında köprüler dışında geçit vermezler. İlçemizde Göl,Gölet ve Baraj bulunmamaktadır.
İklim
İlçemiz Doğu Anadolu Bölgesinde bulunmasına rağmen iklimi oldukça değişiktir. Yazları oldukça sıcak geçmesine karşın,kışları genellikle kar yağışlı ve ılımandır. İlkbahar ve Sonbahar mevsimleri yağmur,kışlar kar yağışlı olup,yaz mevsimi kurak geçer. Kar yağışı genellikle Ocak ayında gerçekleşir. Rüzgar genellikle Güneybatıdan eser en şiddetli görüldüğü ay Kasım ayıdır. Yüksek zirvelerde kış aylarında sis görülür. Şemdinli-Yüksekova karayolu belli yerlerde kış aylarında buzlanma yapar,yoğun kar yağışı,çığ ve aşırı rüzgarın etkisi ile belirli zamanlarda kapanır