Aşağı ve Yukarı Anzaf Kaleleri
Urartu Krallığı’nın kuruluş dönemine ait olan bu kalelerden Aşağı Anzaf Kalesi, Başkent Tuşpa’nın 11 km. kuzeydoğusunda, bu günkü Van-İran kara ve demiryolunun hemen yakınında bulunmaktadır. Döneminde savunma yönünden büyük öneme sahip olan kale, doğuda kuzeybatı İran ve kuzeyde Transkafkasya’dan gelerek Tuşpa’ya inen tarihi karayollarının son düğüm noktasındadır.
Burada yapılan kazılarda ele geçen inşa yazıtlarından Urartu Kral İşpuini (M. Ö.830-810) tarafından kurulduğu anlaşılmıştır.62x98 m. büyüklüğünde dikdörtgen bir plana sahiptir.
Aşağı Anzaf Kalesi’nin aynı dönemde kurulan Van Ovası’nın kuzeyindeki Kalecik ile ovanın güneyindeki Zirvistan kalelerinden ayıran en önemli özelliği, kurtin ve bastiyonlara kale duvarlarında rastlanılmamasıdır.
Kral İşpuini döneminde kurulan kalelerin en eski örneği olan kalenin kurtinsiz ve bastionsuz benzerine ne Transkafkasya ve Kuzeybatı İran’da ne de Doğa Anadolu Bölgesi’nde rastlanılmıştır.
Yukarı Anzaf Kalesi: Aşağı Anzaf Kalesi’nin 900 m. güneyinde yer almaktadır. Urartu Kralı İşpuini’nin oğlu Menua (M. Ö.810-786) tarafından kurulmuştur. Aşağı Anzaf Kalesi’den on kat daha büyüktür. Aşağı Anzaf Kalesi’nden farklı olarak, tarımdan elde edilen ürünlerin depolandığı çok önemli bir üretim merkezi olarak kurulmuştur. Kalenin duvarları kurtin ve bastionludur. Erken dönem Urartu kalelerinin kale duvarlarının en güzel örneklerinden birini yansıtmaktadır. Aynı zamanda Urartu Krallığı’nın en önemli kült merkezlerinden birini oluşturmaktadır. Tanrı Haldi adına yaptırılan en eski kare planlı tapınak buradadır. Kalenin doğusuna ve kuzeybatısındaki kayalıkların düzeltilen kısımlarına, çeşitli biçimlerde anıtsal kaya işaretleri yapılmıştır. Oyularak yapılan bu 22 işaret, kalenin kutsallığını simgelemektedir. Haldi Tapınağı’nın batısında, tanrıya adanan eşya ve silahların durduğu küçük bir odada bulunan adak kalkanı üzerinde betimlenen ve şimdiye dek benzerine rastlanmayan Urartu Tanrıları, Urartu panteonu hakkındaki bilgileri zenginleştirmiştir.
Burada Kral Menua tarafından yaptırılan baraj, geçirdiği küçük onarımlar ile günümüzde bile çalışmaktadır.
Kalenin hemen güneyinde bulunan ve çevresi kalın bir duvar ile çevrili Aşağı Kent ise erken dönem Urartu yerleşim merkezlerinin en önemli örneklerinden biridir.
Buradaki yapılar arasında; doğu kapısı, depo yapıları, büyük kule, kuzey ve güney kapıları, mutfak yapıları, pitoslu yapılar, Haldi Tapınağı ve kuzeybatı yapıları bulunmaktadır.
Burada yapılan kazılarda ele geçen inşa yazıtlarından Urartu Kral İşpuini (M. Ö.830-810) tarafından kurulduğu anlaşılmıştır.62x98 m. büyüklüğünde dikdörtgen bir plana sahiptir.
Aşağı Anzaf Kalesi’nin aynı dönemde kurulan Van Ovası’nın kuzeyindeki Kalecik ile ovanın güneyindeki Zirvistan kalelerinden ayıran en önemli özelliği, kurtin ve bastiyonlara kale duvarlarında rastlanılmamasıdır.
Kral İşpuini döneminde kurulan kalelerin en eski örneği olan kalenin kurtinsiz ve bastionsuz benzerine ne Transkafkasya ve Kuzeybatı İran’da ne de Doğa Anadolu Bölgesi’nde rastlanılmıştır.
Yukarı Anzaf Kalesi: Aşağı Anzaf Kalesi’nin 900 m. güneyinde yer almaktadır. Urartu Kralı İşpuini’nin oğlu Menua (M. Ö.810-786) tarafından kurulmuştur. Aşağı Anzaf Kalesi’den on kat daha büyüktür. Aşağı Anzaf Kalesi’nden farklı olarak, tarımdan elde edilen ürünlerin depolandığı çok önemli bir üretim merkezi olarak kurulmuştur. Kalenin duvarları kurtin ve bastionludur. Erken dönem Urartu kalelerinin kale duvarlarının en güzel örneklerinden birini yansıtmaktadır. Aynı zamanda Urartu Krallığı’nın en önemli kült merkezlerinden birini oluşturmaktadır. Tanrı Haldi adına yaptırılan en eski kare planlı tapınak buradadır. Kalenin doğusuna ve kuzeybatısındaki kayalıkların düzeltilen kısımlarına, çeşitli biçimlerde anıtsal kaya işaretleri yapılmıştır. Oyularak yapılan bu 22 işaret, kalenin kutsallığını simgelemektedir. Haldi Tapınağı’nın batısında, tanrıya adanan eşya ve silahların durduğu küçük bir odada bulunan adak kalkanı üzerinde betimlenen ve şimdiye dek benzerine rastlanmayan Urartu Tanrıları, Urartu panteonu hakkındaki bilgileri zenginleştirmiştir.
Burada Kral Menua tarafından yaptırılan baraj, geçirdiği küçük onarımlar ile günümüzde bile çalışmaktadır.
Kalenin hemen güneyinde bulunan ve çevresi kalın bir duvar ile çevrili Aşağı Kent ise erken dönem Urartu yerleşim merkezlerinin en önemli örneklerinden biridir.
Buradaki yapılar arasında; doğu kapısı, depo yapıları, büyük kule, kuzey ve güney kapıları, mutfak yapıları, pitoslu yapılar, Haldi Tapınağı ve kuzeybatı yapıları bulunmaktadır.