Sultanşah Türbesi (Hatuniye Türbesi)

Hatuniye ve Hanzade Hatun isimleriylede bilinen Sultan Şah Türbesi  1310 yılında hükümdar Mehmet Bey’in kız kardeşi  Ümmü Sultan için yaptırılmıştır. Ulu caminin Güney doğusunda Aydınoğulları meydanında bulunan yapı kuzey-güney yününde uzanan Fatih Mehmet Caddesi’ni ortadan ikiye ayırır.

Üzeri, tuğladan inşa edilmiş yarımküre şeklinde bir  kubbeyle örtülmüş olan türbe düzgün altıgen bir plana sahiptir. Yapı bu yönüyle özel bir yere sahiptir. Çünkü beyliğin diğer türbelerinde kare ve sekizgen gövde yaygındır. Ayrıca Sultanşah ya da  diğer adıyla Hatuniye Türbesi Anadolu’da ki altıgen planlı türbelerin ilkidir.

Duvarları moloz taştan yapılmıştır. Taşlar arasında yer yer tuğla ve devşirme malzeme kullanıldığı görülmektedir. Türbe doğu ve batı yönlerinde bulunan iki pencere ile aydınlanır. Kuzey cephesinde de pencereler ölçüsünde sivri kemerli bir niş bulunur. Buranın önceden bir pencere olduğu ancak sonradan kapatıldığı düşünülmektedir.

Altıgen gövdeye nazaran dışa taşkın olan türbe girişi güneyde yer alır. Eyvan girişi sivri kemerli iken, mezar odası girişinin kemeri basıktır. Eyvanın iki yanında basit nişlerden oluşturulmuş mihrabiyeler yer alır. Bu mihrabiyelerin altına Bizans döneminden kalma devşirme mermer bloklar yerleştirilmiştir. Mezar girişinin üstündeki basık kemerde Selçuklu döneminde çokça kullanılan kabara süslemeleri bulunur. Kemerin üstünde ise mermer bir levha üzerine yazılmış Arapça inşa kitabesi yer alır.

Başka bir Arapça yazıtta türbenin  içindeki mezarın taşında yer alır. Burada ki yazının Türkçesi şöyledir. “Muharrem ayının sonlarında Aydın kızı , hatunların melikesi, Hanzade Hatun kadınların Efendisi, merhume ve mağfure vefat etti. Bu bilgiler dışında Hanzade Hatun’un kişiliği hakkında başka bir malumat yoktur.

Günümüzden tam 700 yıl önce yapılan bu eser zaman içerisinde çeşitli onarımlar geçirmiştir. Ne yazık ki özellikle yakın tarihte bilinçsizce  yapılan son onarım esnasında yapının orijinal dokusu zarar görmüştür.