Bursa'daki Çeşmeler
İznik, Mehmet Davarcı Sokak’ta bulunan Konak Çeşmesi, İznikte günümüze gelebilen ve suyu akan tek çeşmedir. Sivri kemerli, tuğladan ve çevreden toplanan antik taşlarla yapılan çeşme 2.14 m. uzunluğunda, 2.20x0.91 m. ölçüsündedir. Çeşitli dönemlerde onarım görmüştür.
İznik’teki çeşmelerin en eskilerinden olan bu çeşme, Mahmut Çelebi Camisi’nin karşısında idi. XIV.-XV.yüzyıl Osmanlı mimarisini yansıtan bu çeşme sivri kemerli olup, taş ve tuğladan yapılmıştır. 1985 yılında kamyon çarpması sonucunda harap olmuş ve Belediye tarafından yıktırılarak ortadan kaldırılmıştır.
Emir Sultan Külliyesi’nin çevresinde altı tarihi çeşme vardır. Caminin kuzeybatısında, mezarlık yanındaki üç musluklu Fatma Sultan Çeşmesi 1838 tarihlidir.Emirsultan Caddesi’nin kuzeyinde mezarlık duvarına dayalı 4 metre yüksekliğindeki Beşir Ağa Çeşmesi 1744 yılında yapılmış olup,kentin en görkemli çeşmelerinden biridir. Caminin batısındaki avlu duvarında bulunan Kurtbasan Çeşmesi 1851 tarihlidir.
Yıldırım Camii’nin güneyinde ve batısında iki çeşme vardır. Güneydeki çeşme küçük olup,batıdaki çeşme ise mermerden ve oldukça büyüktür.
Bursa Bat Pazarı (Bit Pazarı) Çarşısı’nda bulunan hamamın karşısında Ali Şiplizade 1759 tarihinde bir çeşme yaptırmıştır. Ayna taşı ve sarnıcı ile günümüze iyi bir durumda gelebilmiştir.
Emir Sultan Mezarlığı yakınındaki bu çeşmeyi Beşir Bin İbrahim isimli bir kişi 1743 yılında yaptırmıştır. Çeşmenin üzerinde nesih yazı ile kitabesini de aynı kişi yaptırmıştır. Bu kitabede; Hâzin-i gencine-i mahremsaray-ı saltanat bende-i makbul-i hâss-ı hazrat-ı Mahmud Han, pür himem Beşir Ağa kim oldu hüsnü hatla Hoşnüvisan-ı cihan içre müşarün bil-benan celb-i hayr için veli ni’meti Şahinşehe böyle dilcu çeşme bünyad etti sami mekân Hem Emir Sultan’ın ez cümle ravan-ı pakini eyledi h
Emir Sultan mezarlığının başında, Memiş Sokağındaki çeşmeyi 1821 tarihinde Ümmügülsüm yaptırmıştır. Çeşmenin üzerindeki 40x50 cm. ölçüsündeki nesih yazılı kitabesinde: “Sahibül hayrat vel hasanat Dergâh-ı Ali Bursa âyanı Abdullah Ağa’nın halilesi Ümmügülsüm” yazılıdır.
Emir Sultan Camisi avlusunda, batı merdiveninin altında bulunan çeşme, kitabesinden öğrenildiğine göre 1851 yılında yaptırılmıştır. Banisi bilinmemektedir. Kitabede; Maşallah Sarf-ı makdur eyleyip bir zatı âli eyledi çeşmesar-i bi’r-i cudinden revan-ı ma’i tahur Eyleyen def’i atş bu ayni cariden desün sahibin ya Rab emin eyle ilâ yevmin nüşur Eyleyip tarsîn-i cevherle dedim tarihini nuş iden bu âbdan dil teşnegân bulsun sürur 268 (1268) yazılıdır.
Emir Sultan Camisi’nin merdivenlerinin solunda, üç gözlü büyük bir çeşme olup, kitabesinden Beytülharem Suresi Emini Hacı Mustafa zevcesi Zehra adına Fatma hanım tarafından 1838 yılında yaptırılmıştır. Ayna taşındaki talik yazılı 50x110 cm. ölçüsünde kitabesi bulunmaktadır: Nâzır-ı Filibe emin-i sure-i beytil harem ya’ni el-hac Mustafa Ağa’yı memduh-us sıfât şehr-i Bursa’da müsellim olduğu hengâmdan Zevcesi hem nam-ı Zehra kıldı terki mimkinat oldu bab-ı Sultan-ı Emire canşin pişgâh-ı mer
II. Murad Camii’nin güneyinde, bahçe kapısının girişinde sağ taraftaki çeşme, orijinalliğini yitirmiş olsa da çok eski olduğu tahmin edilmektedir.