Salur Kazan (Dede Korkut)

Bir gün Ulaş oğlu, yırtıcı kuşun yavrusu, yoksul kimsesizin umudu, Amit Soyunun aslanı, Karacığın kaplanı, yağız atın sahibi, Han Uruz’un ağası, Bayındır Han’ın güveyisi, soylu Oğuzun devleti, kalmış yiğit arkası Salur Kazan yerinden doğrulmuştu. Doksan başlı büyük çadırını kara yerin üzerine diktirmişti. Doksan yerde ala halı ipek seccade döşemişti.

Seksen yerde kazanlar kurulmuştu. Altın ayaklı sürahiler dizilmişti. Dokuz kara gözlü güzel yüzlü, saçları ardına örülü, göğsü kızıl düğmeli, elleri bileğinden kınalı, parmakları nigârlı, sevimli kâfir kızları soylu Oğuz beylerine hizmet ederleridi. Ulaş oğlu Salur Kazan’ın alnına şarabın itişi çıktı, kaba dizi üzerine çöktü, şöyle dedi:

— Ünüm anlayın beyler, sözümü dinleyin beyler. Yata yata yanımız ağrıdı, dura dura belimiz kurudu. Yürüyelim a beyler, av avlayalım, kuş kuşlayalım, geyik yıkalım, dönelim otağımıza düşelim, yiyelim, içelim, hoş vakit geçirelim!

Parasar’ın Bayburt Hisarından parlayıp uçan Beyrek boz aygırına bindi. Sayıp gitsem tükenmez, bütün soylu Oğuz beyleri bindi. Aladağa ava çıktı. Kâfirin casusu vardı, kâfirler azgını Şökli Melik’e haber verdi. Yedi bin kişi, kaftanının ardı yırtmaçlı, yarımından kara saçlı, sası dinli, din düşmanı, alaca atlı kâfir bindi, baskın yaptı.

Gece yarısında Karan Bey’in yurduna geldi. Altından evlerini kâfirler bastılar. Kara benzer kızı, gelini çığrıştırdılar. Tavla tavla şahbaz atlarına bindiler. Katar katar kızıl develerini yediler. Ağır hazinesini, bol akçasını yağmaladılar. Kırk ince belli kızla boyu uzun Burla Hatun tutsak gitti. Kazan Bey’in yaşlanmış anası, kara deveboynunda asılı gitti.

— Beyler, Kazan’ın tavla tavla şahbaz atlarına binmişiz; altın akçasını yağmalamışız; kırk yiğitle oğlu Uruz’u tutsak etmişiz; katar katar develerini yemişiz; kırk ince belli kızla Kazan’ın helâlini tutmuşuz; bu acıları biz Kazan’a çektirmişiz, dedi.

Altı yüz kâfir atlandı, koyunun üzerine baskın verdi. Gece yatarken Karacık Çoban kara kaygılı düş gördü. Düşünde sıçradı, kalktı. Kıyan Gücü, Demir Gücü, bu iki kardeşini yanına aldı. Ağılın kapısını sıkıca kapattı. Üç yerde tepe gibi taş yığdı. Ala kollu sapanını eline aldı. Ansızdan Karacık Çoban’ın üzerine altı yüz kâfir geldi. Kâfir:

Kâfirler bunu duyunca hemen ok atmaya başladılar. Çoban sapanı ile bir taş attı bir kâfir yıkıldı, ikinci taşı attı ikinci kâfir yıkıldı. Böyle böyle tam üç yüz kâfir öldürdü. ancak bu sırada çobanın iki kardeşi şehit oldu.

Çobanın taşı bitti, sapana keçi koydu, koyun koydu. Sonunda kâfirler kaçtılar. O gece Salur Kazan kötü bir rüya gördü. Kardeşi kara Güne’ye rüyasını anlattı. Belli ki ülkemde ters giden bir şeyler var dedi. Atına bindi üç günlük yolu bir günde aldı. Baktı ki ülkesi viran halde. Sulardan, kurtlardan, köpeklerden medet umdu, ama onlar olanları nereden bilsin. Sonunda vardı çobanın yanına. Çobandan haber sordu. Çoban olanları anlattı. Sonra da intikam almak için birlikte kâfire saldıralım dedi. Ancak Salur Kazan bir çobanla birlikte savaşmayı gururuna yediremedi. Gitmeden çobanı bir ağaca bağladı. Ancak çoban ağacı bir zorladı, ağaç yerinden söküldü. Bu hali gören Salur Kazan çobanı yanına aldı.

Bu sırada kâfirler, esirlere eziyet ediyorlardı. Özellikle Kazan Bey’in hatunu Burla Hânım’ı aradılar. Ama kırk kızın içinde hangisidir bulamadılar. Bunun üzerine oğlu Uruz’u alıp, anası çıkmazsa öldürmekle tehdit ettiler. Oğlu anasına anacığım sakın kendini belli etme ben senin için ölürüm deyince, oğlanı alıp işkence etmek için çengelli direğin yanına getirdiler.

Tam o sırada Karaca Çoban ve Salur Kazan yetiştiler. Çoban sapanıyla kâfirleri dağıttı. Onlar savaşırken diğer Oğuz Beyleri de yetiştiler. Deli Dündar, Kara Budak, Şer Şemseddin, Beyrek, Yiğenek, Aruz Koca, Kanlı Bügdüz Emen, Alp Eren hep yetiştiler. Düşman yenildi.