Mesnevi'den Sözler

Surete bakarsan Mesnevi seni saptırır. Manaya bakan ise Mesneviden yeni bir yol bulur.

Lezzetin kaynağı açlıktır. Aç olana arpa ekmeği kebap olur, tok olan kebaptan tiksinir.

Allah mumunu üflemeye kalkan bilsin ki, o nur sönmez sadece üfleyen, kendi ağzını yakar.

İnsan kulaktan gelişir. Duya duya dinleye dinleye can bulur. Hayvan ise mideden gelişir.

Kuran’ın hükümlerini tutar, kıssalarından hisse alırsan can kuşuna ten kafesi dar gelir.

İki görmek şaşı gözün işidir. Yoksa evvel de aynıdır ahir de. Batın da aynıdır Zahir de...

Nadir kadınlar nefsi yenip yüceldiler. Meryem de kadındı ama Meryemler çok nadir çıktılar.

Âşıkların yanıp yıkılması da bir gelişmedir. Nitekim ay da parça parça olarak dolunay olur.

Define yıkık yerlere saklanır. Sakın ola fakir ve dertlilerin kalbini kırma, ahlarını alma.

Ok gibi doğru olursan, hiçbir yay seni tutamaz. Hakça ol ki, nefis yayından hakikate fırla.

Baban tokat atsa da ondan vazgeçmezsin. Allah bir kere vurdu diye neredeyse kâfir olacaksın.

Cennetliklerin çoğu ahmaktır. Saf olmaya bak. Akıl ve mantıktan soyun da hayran olmaya bak.

İki deniz olan gözlerin incilerle dolsun istersen, gam toprağından gözüne sürme çek de ağla.

Kimde dert varsa o koku almış, dermana ermiştir. Kim daha çok uyanıksa, derdi daha fazladır.

Yoksulluk aynadır. Yoksula olan tavrına göre kendini gör. Cimri misin cömert misin anlarsın.

Aşığın vergisi, can vermektir. Hak uğruna ekmek verene ekmek verilir. Can verene can katılır.

İnsanlardan gördüğün zulümler senin huyundur. Sen kendi huyunu onların aynasında seyredersin.

Allah’ın yaratması bizim işlerimizi meydana getirir. Bizim işlerimiz allah işlerinin eseridir.

İnsana kol-kanat, akıldır. Aklın yoksa akıllıyı kılavuz al, görüşün yoksa görüş sahibine tutun.

Şehirlerde kuduz köpekler çok olur. Köyler ve yıkık yerler daha emindir. Define de oralardadır.

Mana kapısını tıklatırsan, açarlar. Fikir ve mantık kanadını terk et ki, sırların şahini olasın.

Ehil olmayanlara sabır; ehil olanın ruhuna ciladır. Nemrut’un ateşi ibrahim’in tevekkülünü artırdı.

Şehirliler edep ve zekâ ehli olurlar. Ama garipleri doyurmak, bağış yapmak köylülere nasip olmuştur.

Âlem baştanbaşa savaştan ibarettir. Zerre ile zerre, adeta müminin kâfirle savaşı gibi savaşır durur.

Kabul edilmek ya da reddedilmekle aklını meşgul etme. Sen emredileni yap yasaklanandan kaç o kadar!..

‘Ya’ diye uzakta olana seslenilir. Allah şah damarımızdan daha yakın. Hâlâ ona ‘Ya’ diye mi seslenirsin?

İlaç dolapta ilaç olarak durdukça tesir etmez. İçilince tesir eder. Mesnevi rafta durmasın. Okumaya bak.

Barış dalgaları gönül kirlerini giderir. Sevgi acıları tatlıya çeker. Sevgilerin aslı hak yola gitmektir.

Karınca bir tane buğdaya ömrünü harap eder. Oysa o taneye bakıp harmanı görse, taneye titrer durur muydu?

Hünerli bilgili kişi iyidir. Ama unutma, İblis de cinlerin en âlimi idi. Bilgili diye insanlara çok da tapma.

Yavaşlıkta rahmet var. Allah ‘Ol’ derse olur, ama insanı güzel bezemek için işi dokuz ayda yavaş yavaş yapar.

Yöneticilerin huyu halka tesir eder. Gökyüzü yeşil ise, yer yeşerir. Gökyüzü kara ise yere yıldırımlar yağar.

Kadının hilesine nihayet yoktur. İblis adem’i kandıramadı da havva’ya yöneldi. Havva ile ikisini de elde etti.

Allah insana akıbetine göre isim verir. Halk Ömer’i müşrik bilirdi. Ama allah ezelde onu mümin yazdı. Mümin oldu.

Sel ister bulanık olsun, ister saf olsun madem ki geçicidir, onu konuşarak vakit öldürme. Dünya malı sele benzer.

Yoksullar mal ve mülkün ötesinde allah’tan pek büyük rızık alırlar. İnsanlar onları anlamaz, sözlere değer vermez.

Kadının bakışı fitnedir. Bu bakışa bir de sesi eklenirse felaket yüz kat olur. Ona karşı durmak Yusuf’ların işidir.

Süslenen kişi, kendini göstermek ister. Ahirete dünyadan ibadet süsü sürmemişsen kendini allah’a nasıl göstereceksin!.

Geçmişe üzülmek, gelecekten tedirgin olmak, Allah’la arandaki perdedir. O perdeyi ateşe at ki ardından Allah görünsün.

Sperm erkek bedeninde kaldı mı kokuşur ve pis kalır. Ama candan bir eşe ulaştı mı hayat olur, cıvıl cıvıl bir can olur.

Bazı öldürmeler hayat verir. Bahçıvan ağaçları budamasa dallar gelişir mi? Terzi kumaşı parça parça etmese elbise çıkar mı?

Vaizin sözünün güzelliği dinleyicinin samimiyetindendir. Öğretmenin ilim aşkı talebenin can kulağı ile işe sarılmasındandır.

Akıl hakim iken Ömer’le Ebulhakem bir idi. Ömer can âlemine geçti Halife oldu. Ebulhakem akıl aleminde kaldı. Ebu Cehil oldu.

Deniz ; ölüyü üstünde taşır, diriyi boğmak ister. Nefis sıfatlarını öldür ki hakikat sırlarını denizi seni üstünde taşısın.

Kasırga, ağaçları yerinden söker. Ama alçak otlara şifadır. Gönül, sende allah’a karşı ot gibi mütevazı ol da rahmete eresin .

Bilgi ve hikmet, doğru yolla yolsuzluğu göstermek içindir. Her taraf düzgün yol olsaydı hikmetin de bilginin de anlamı olmazdı.

Cehennem bu nefistir. Bizim nefsimiz ateşten parçadır. Parça bütünü özler. Nefsin hedefi de ait olduğu cehenneme bizi çekmektir.

Gam görünce istiğfar et. Çünkü gam Yaratıcının emri ile tesir eder. Allah dilerse bizzat gam ve sıkıntı sana neşe bile olabilir.

Mesnevi bir merada yayılan türlü hayvanları seyre benzer. Sen o hayvan ve örneklere takılma, merayı ve kendini seyretmeye çalış.

Benim sözlerim can memesinde süttür. Emen olmadıkça güzelce gelmez. Dinleyen susuz ve arayıcı olursa vaiz ölü de olsa söz söyler .