Kum Kalesi

Kumkale Haçlılar kalesi, Karatepe-Aslantaş’ ın 2 km. kuzeyinde, Ceyhan ırmağı sahilinden 200 m. uzaklıktaki kayalık bir taraçanın üzerinde kurulmuştu. Kale, güney ovalardan orta Anadolu’ya giden Akyol denen kervan yolu ve doğu - batı yönündeki diğer bir yolun kesiştiği yerdedir.

Kumkale üç katlı yüksek bir donjon ve batı tarafına yerleştirilmiş köşeleri yuvarlak kulelerle donanmış dikdörtgen bir avludan oluşur.

1978 yılında İstanbul Üniversite’sinden bir ekiple burada kurtarma kazısı yapılmış, M.S. 11. ve 12. yüzyıllara, en son 13. yüzyıla ait çanak çömlek parçaları bulunmuştur.

Baraj suyu altında kalmaması için kalenin uygun bir yere taşınması olanakları Üniversiteler ve Bakanlıklar arası bir komisyon tarafından araştırılmıştır. Ancak taş kaplı duvarların içi moloz taşlarıyla doldurulmuş olduğundan, kalenin böyle bir nakilde özelliğini kaybedeceği için buna olanak bulunamamıştır. Bu nedenle kaleyi kurtarmak mümkün olmamıştır. Ancak baraj suyunun çok alçaldığı nadir zamanlarda kalenin dendaneleri görülebilir.