Truva’nın Kuruluş’una geçilmeden önce aşağıdaki hususların bilinmesinde fayda bulunmaktadır.
Troia kazılarında 1995 yılında bulunan Luvi dilindeki Bronz mühür (Troia VII tabakasında (M. Ö.12. yy) bulunmuştur. Çapı 2, 3 cm’dir. Ön yüzde, Luvi dilindeki Hieroglif yazıtta bir katibin ismi, arka yüzde de karısının ismi yer almaktadır.) ve bronz tanrıça heykelciği , Truvalıların Luvi oldukları ve dini inançlarınında Anadolunun iç kesimlerinde yaşayanlarla aynı olduğunun en güçlü kanıtıdır. Diğer taraftan Bu buluntu, Troia’daki en eski yazılı belgedir ve Troia’nın Hititlerle olan ilişkilerine işaret etmektedir.
Açıklama : Luvi dili:Anadolu’nun yerli halklarından biri olarak kabul edilen Luviler’in dili olup, Anadolu’nun en eski dillerinden biridir. Bu aynı zamanda, Hititler’in hiyeroglif yazılarında kullandıkları dildir. (Mısır ve Girit hiyeroglif yazısından farklı olan bu hiyeroglif yazısı daha çok mühürlerde ve kaya anıtları gibi büyük yazıtlarda kullanılmıştır.)
1462 yılında Midilli’yi kuşatmaya giden Sutan II. Mehmed, Truva’da durup Homeros’da adı geçen kahramanların mezarlarını aramış ve şöyle demiştir:’Tanrı, yıllar sonra olsa bile, bu kentin ve burada yaşayanların intikamını bana nasip etmiştir.
Kimi iddialara göre Fatih Sultan Mehmet İstanbul’un fethinden sonra Truva’ya giderek Truvalı kahramanların anısına kurban kesmiştir ve “Truvalıların öcünü aldım” demiştir
Mustafa Kemal Büyük Taarruzda yanındakilerin duyacağı şekilde Truva’nın intikamını aldım der.
Truva’ nın bir türk Türk Yurdu olabileceği hususunda görüşler bulunmaktadır.
Gerek İlion , gerekse Truva (Troia) adları en az MÖ.2000 yıldan , olasılıkla Luwi dilinden gelme yöre yada kent adlarının Helen ağzında az çok değiştirilmiş biçimleridir. Adların Helen destan inancına göre , yöre halkının Kralı Tros ile oğlu İlos’un adlarından gelme olduğu ünlü Homeros’un İlyada adlı destanında anlatılır. Bu çok önemli antik kentin yeri ve kalıntıları Çanakkale boğazı güney girişinde , İntepe Bucağı, Tevfikiye (Asarlık) köyü yakınında Hisarlık mevkiinde ovaya egemen bir tepecik üzerindedir. Yaklaşık M. Ö.3000 yıllarında, Lelegler tarafından kurulmuştur.
AÇIKLAMA : Eski Yunanlilar Karlar’i Leleg ve Plasglar’la birlikte Ege’nin en eski halki olarak gösterirler. Homeros’ un destanlarinda Karlar ve Lelegler Asya kökenli olup, Truva Krali Priamos’un safinda harbe girmislerdir.
Farklı dillerde, yazılış ve söyleniş biçimi olan Troia ismi, Türkçe’de “Troya”, Fransızca okunuşu nedeniyle de, 19. yüzyıldan itibaren “Truva” olarak da bilinir. Homeros’un İliada destanında aynı yer için hem Troia hem de İlios ismi kullanılmıştır. İliada Destanı’nda 49 kez Troia, 106 kez İlios ismi geçmektedir. İliada’da “kutsal İlios” tanımlaması sıkça rastlanır. Daha az kullanılan Troia ise “sağlam duvarlarla çevrilmiş”, “güçlü kuleli”, “geniş caddeli”, “rüzgarlı” tanımlamalarla birlikte anılmaktadır. Kent için kullanılmış iki isim de Homeros’tan çok daha eskiye dayanmaktadır. Destan eskilerden anlatıla gelerek Homeros’a kadar ulaşmıştır.
Troia, Çanakkale Boğazı’nın Asya kıyısında, Karamenderes (Skamander) Nehri’nin Ege Denizi’ne döküldüğü deltaya yakın bir yerdedir. Burası, söz konusu çevre içindeki tarihöncesi yerleşmeler arasında en büyüğü ve en önemlisidir. Troia höyüğü, Karamenderes Nehri’nin (Skamendros) oluşturduğu alüvyonun ovasından yaklaşık 20-25m yükseklikteki bir platonun üstünde yer almaktadır. Üçgen biçimli plato, başlangıcı yaklaşık M. Ö.3000‘e tarihlenen savunma sistemli bir yerleşme için stratejik bir konuma sahipti. O dönemlerde, deniz, höyüğün bulunduğu yükseltinin kuzeyine kadar ulaşmaktaydı.2000 yıl süren Tunç Çağı’nda, yerleşmedeki kültür dolgusu 15 metreye ulaşır. Troia, iki kıta (Avrupa ve Asya) ve iki deniz (Ege ve Karadeniz) arasındaki stratejik konumu nedeniyle binlerce yıl yerleşim görmüş ve bu nedenle pek çok yıkım ve savaşa tanıklık etmiştir.
Troia, Çanakkale Boğazı girişi yakınındaki Hisarlık mevkisindeki Tunç Çağından kalma kale ve kentle birlikte Troia Savaşı sonunda yok edilen Kral Priamos’un efsanevi kentinin ortak adıdır. Troia, ilios ya da Ilion olarak da anılıyordu. Truva, 1996 yılında “Tarihî Millî Park” ilan edilmiş ve 1998’de Unesco Dünya Miras Listesine dahil edilmiştir.